OVER HET VUILE GAT NAAR TIENGEMETEN
Verslag van de tweejaarlijkse familie-excursie 29 Maart 2014
Zaterdag vanaf 9.15 uur komen de eerste familieleden aan op de grote parkeerplaats bij de pont in Nieuwendijk. Het is een zonnige ochtend, oude bekenden worden hartelijk begroet. Als je zoals mijn vrouw en ik regelmatig naar familie bijeenkomsten gaat, zie je veel bekende en onbekende gezichten. Dan besef je hoe uniek en leuk deze uitstapjes zijn. Dit keer naar Tiengemeten in het Haringvliet. Een vergeten stukje Nederland in het hart van Herweijer country.
Van een drooggevallen slijkplaat vanaf de 16ste eeuw, na een eerste inpoldering rond 1750 naar een agrarisch eiland rond 1900 met naar schatting 200 inwoners, acht boerderijen en zeven arbeiderswoningen. De watersnoodramp van 1953 eist ook hier zijn tol, twee mensen verdrinken, dijken breken door, mensen vluchten naar de zolders van de boerderijen. In de jaren zestig maakt de mechanisatie in de landbouw trekpaarden en landarbeiders overbodig. Tiengemeten verandert in een modern akkerbouwgebied.
Begin jaren negentig van de vorige eeuw kiezen rijk en provincie er definitief voor om Tiengemeten om te vormen tot waterrijk natuurgebied. Onder leiding van Natuurmonumenten krijgen grootscheepse veranderingen vorm. Dijken worden doorgestoken, historisch waardevolle boerderijen worden gerestaureerd, de hele zuidwestelijke helft staat nu direct onder invloed van eb en vloed. Gebouwen hier mogen vervallen tot ruïne. Dit interessante eiland is dus uitgekozen door de activiteitencommissie. Van de pont lopen we met een groep van 45 personen naar de Helene Boerderij waar we onthaald worden op koffie met een gebakje met daarop het familiewapen. Ineke Herweijer heet ons welkom namens de activiteitencommissie.
Daarna neemt Han Herweijer, onze nieuwe voorzitter, het woord. Hij legt de nadruk op de
onderlinge banden en noemt met name de aangetrouwde Herweijers, die horen er net zo goed bij. Op ontspannen wijze behandelt hij allerlei aspecten van onze stichting, zoals het DNA-onderzoek en de genealogische onderzoekingen die nog steeds doorgaan. Verder zijn oproep om donateur te worden. Toch legt hij de nadruk op onze onderlinge banden. Ook vertelt hij dat er een Herweijer aanwezig is, die als jongetje lange tijd op Tiengemeten heeft gewoond. Het is Cor Herweijer (82) met zijn zoon Hans en dochter Aletta, hij laat ons oude foto’s zien waarop hij als peuter staat met zijn vader bij de boerderij waar we nu bijeen zijn. Er is ook een foto op het ijs van het Haringvliet. Over foto’s gesproken, Peter Herweijer, de familie-fotograaf vertoont op de zolder van de Helene boerderij geprojecteerde foto’s van vorige bijeenkomsten. Na het officiële gedeelte is men vrij om op eigen houtje het eiland te verkennen. Een aantal loopt naar de vroegere Vliedberg, nu weer helemaal in oude glorie hersteld. Staande op dit hoogste punt heb je dan een schitterend gezicht de waterpartijen, slikken en schorren die men zo treffend ‘Weelde’ noemt. Naar het Westen zie je een aantal verlaten gebouwen omringd door bomen. Allerlei vogels en andere dieren vinden daar hun schuilplaats. Herweijers met een agrarische achtergrond vinden het doodzonde dat kostbare landbouwgrond onder water is gezet. Ik als stadsjongen vind het juist prachtig. De wijde vergezichten, het water, de vogels, heel veel eenden. Als tegenwicht voor de verstedelijkte Randstad is dit een uniek natuurgebied.
Rond twaalf uur is er een drankje en een hapje voor iedereen, we zitten allemaal lekker in de zon op het terras van de Helena boerderij die alleen voor onze familie open is omdat het seizoen pas op 1 april start. Daarna volgt een uitstekende lunch met belegde broodjes. Na de lunch gaan we met zijn allen naar het naastgelegen Landbouwmuseum. Hier wordt de groep in drie delen gesplitst.
Onder leiding van ervaren gidsen worden we ingewijd over de mechanische ontwikkeling van de graan- en vlasoogst. Alle machines staan er spic en span bij. We zien de hoge Jacobsladder naar de hoge zoldering gaan, en een simpele combine-harvester ontworpen door een plaatselijke smid. Ook de vlasbouw, toentertijd heel populair, komt uitgebreid aan de orde. We weten nu precies het verschil tussen de hekel en de repel. Cor Herweijer doet een duit in het zakje, hij vertelt onze gids over het verre verleden. Heel vermakelijk ! Een andere groep gaat nog het Rien Poortvliet Museum bezoeken. Zo is er voor elk wat wils. Daarna nog een glaasje met een hapje, alvorens om 16.10 uur het pontje ons terugbrengt naar Nieuwendijk. We kunnen terugkijken op een heel geslaagde excursie, waarbij de weergoden ons zeer terwille waren. Alle organisatoren nogmaals hartelijk dank en ……. tot de volgende keer!
Kees Herweijer
Pagina 365
